Düşük ayak
nedir?
Düşük ayak olarak adlandırılan klinik tablo, kişinin değişik nedenlere bağlı
olarak ayağını yürümenin değişik fazlarında kontrol edememesidir (özellikle de
ayağın bilekten yukarıya doğru kaldırılmasını kontrol etme yeteneğinin
kaybolması). Bu durumdaki kişi; yürürken ayak parmaklarını yerden
kaldıramadığından parmaklarını yerde sürüyerek yürür (Stepaj
yürüyüşü).
Yürümede salınım ve duruş olarak ana iki faz vardır. Salınım fazında bir ayak
yerle temas ederken diğer ayak ise yerden kesilir ve havada adım mesafesi
boyunca salınır ve duruşa gecer. İşte bu sırada
normal ayak, kas ve sinirlerin doğru çalışması ile bilekten yukarı doğru
çekilmiş durumdadır ve duruş için hazırlanmak üzere orta hattadır. Ayağın bu
hareketini sağlayan sistemlerimiz sinir ve kaslarımızdır. İstemli olarak normal
hareketlerimizi yapmamızı sağlayan, merkezi sinir sistemi olarak adlandırılan
beyin ve omurilik yapısıdır. Bu sistemden alınan komutları ise omurilikten
ayrılan sinirler, sağlıklı kaslar ve eklemlerle normal harekete çevirir. Düşük
ayakta bu yapılardan herhangi birisinde bir problem oluşmuştur. Bu nedenle
sağlıklı ve normal yürüme bozulur, ayak bu sırada bilekten aşağı doğru sarkık
durur ve kişi istese de onu yukarı doğru çekemez. Ayrıca yürümenin duruş fazında
da ayak çok emniyetli bir şekilde yerle temas etmez ve genelde dışa doğru
dönmeye eğilimlidir.
Düşük ayak sorunu merkezi sinir sistemine bağlı nedenlerle oluşmuşsa (Biz buna
birinci motor nöron veya üst motor nöron diyoruz ) sorun, bu iletinin sağlıklı yapılamaması
ya da istemli kontrolün kaybıdır. Eğer sorun omurilik ve sonrasındaki yapıların
bozulmasından kaynaklı ise (Biz buna ikinci motor nöron veya alt motor nöron
diyoruz) bu yapılar ile merkezi sistemin iletişimi yapılamamaktadır.
Düşük ayak nasıl ortaya çıkar?
Yukarda anlatıldığı gibi; iki ana sistemin hastalıkları ve problemlerinde düşük
ayak gelişebilir. Bu iki sistemi ayırmamızın önemi bu bölgelerin başka
işlevlerinin de bozularak düşük ayak yanında başka sorunların da eşlik etmesi
ve tedavi şekillerinin buna bağlı farklılık göstermesidir.
Düşük ayak sorununa yol açan Üst Motor Nöron (1. Motor Nöron) problemleri
1- İnme (Stroke): Beyin kanaması, damar tıkanıklıklarıı, beyinde tümör vb. gibi nedenlerle ortaya
çıkar.
2- Multipl Skleroz (MS): Beyin ve omurilik bölgesinin
hastalığı.
3- SerebralPalsi (CP):
Çocuklarda doğum öncesi, doğum sırası ve sonrası oluşan beyin hasarı ve buna
bağlı hareket bozukluklarıyla karakterize bir hastalık.
4- İnkompletParapleji:
Kaza, tümör, yaralanma gibi farklı nedenlere bağlı omurilik yaralanması
sonucunda bacaklarda ortaya çıkan hareket kaybı.
Düşük ayak sorununa yol açan Alt Motor Nöron (2. Motor Nöron) problemleri
1- Siyatik Sinir Hasarları: Aşağıda sıralanan nedenlere bağlı siyatik sinir
hasarları düşük ayak sorununa neden olur:
Bel fıtığına veya bunun yaptığı baskılar
Bel bölgesi yer kaplayan lezyonları veya operasyonları Epiduralenjeksiyonlar
Sinir bölgesine yapılan yanlış iğne girişimleri
Siyatik sinir ve uzantısının kurşunla yaralanması
Siyatik sinirin kaza gibi travmatik
nedenlerle kısmen veya tamamen kesilmesi
Siyatik sinir boyunca gelişen yer kaplayan, baskı yapan
diğer patolojik durumlar
2- Nöropati / Polinöropati:
Diyabet, ailevi nedenler, genetik hastalıklar, ilaçlarla veya diğer ajanlarla
ortaya çıkan zehirlenmelere bağlı bacaklarda gelişen hareket ve duyu bozukluğu
ile kendini gösteren problemler.
3- CharcotMarieTooth ve diğer HSMN olarak adlandırılan Nöropatiler:
Genetik nedenlerle ortaya çıkan özel tip nöropatilerdir.
4- GuillianBarre Sendromu
5- KaudaEkina Sendromu
Düşük ayak bir hastalık değil bulgu olduğu için; öncelikle düşük ayağın nedeni
ortaya konmalı ve nedene yönelik uygun tedavi yöntemlerini belirlenmelidir.
Düşük ayak neden tedavi edilmelidir?
Düşük ayak, normal yürümenin bozulmasına ve kontrolsüzlüğüne neden olur. Kişi
ayağının bir yerlere takılmasından, ayağını sürümekten veya hızlı
yürüyememekten şikayetçidir. Ayrıca yokuş çıkmak,
inmek ve merdiven çıkıp inmek zorludur.Ayakkabısız
yürümek ayağın sürekli burkulmasına neden olurken topuklu ayakkabılar
veya terliklerle yürümek imkansızdır.
Düşük ayak zamanla ayakta bazı şekil ve görüntü
bozulmalarına neden olur. Ayağın kavsi yükselir ve ayak sadece topuktan yere
temas eder duruma gelir. Ayağın çeşitli yerlerinde değişen basılara bağlı yara
veya nasırlar gelişir.
Zamanla ayak eklemlerinde kireçlenme, parmaklarda şekil
bozuklukları meydana gelir.
Ayak bilek bölgesinde sürekli burkulmalara bağlı şişliklikler ve hareketle ortaya çıkan ağrılar oluşabilir.
Sorun erken yaşta başlamışsa ayağın boyutu sağlam ayağa göre
küçük kalır.
Ayağın sürekli aynı pozisyonda kalması aşiltendonunun kısalmasına ve baldırda gerginlik ve
ağrıya neden olur.
Uzun süreden beri varlığını sürdüren düşük ayak, bazen buna
bağlı bazen de başka nedenlere bağlı bir tarafta bacak kısalığıyla
sonuçlanabilir.
Ayaktaki bu problemler diz ve kalçanın hareketlerini
de olumsuz etkiler. Diz ekleminin zamanla geriye doğru aşırı derecede
esnemesine bağlı sorunlar ve ağrılar oluşabilir.
Kalça, sırt ve bel ağrları
oluşabilir.
Normal yürüyüş ritmi ve şekli bozulduğu için vücut bir yana
doğru eğilir, abartılı bir duruş gelişir.
Bu durum tedavi edilmezse ilerde gelişecek mekanik kaynaklı bu sorunları tedavi
etmek de oldukça zor olacaktır.
Düşük ayak için kullanılmakta olan tedavi seçenekleri
nelerdir?
Düşük ayakta kesin bir tedavi yoktur. Çünkü bu duruma neden olan sorunu tedavi
etmeden düşük ayak engellenemez. Hastalığın iyileşmesi veya bazı durumlarda
sinirin iyileşmesine bağlı olarak düşük ayak sorunu geçici iken çoğu durumda
ise kalıcıdır.
Düşük ayak şeklindeki yürümenin, ayağa takılan ve ortez
adı verilen atel veya desteklerle engellenmesi
mümkündür.
Farklı özelliklere sahip ortezler ayağı tabanından
destekler, ayağın bileğini yukarı çeker veya siniri uyararak bu normal
hareketi oluşturmaya çalışır.
Birçok hasta bunları kullanmak istemez. Bu ortezlerin
görüntüsü, ayakkabı için sınırlılık yaratması, kozmetik sıkıntılar gibi
nedenlerle isteksizdirler .
Oysa ki geçici veya kalıcı düşük ayak için mutlaka
bir ortez kullanılmalıdır. Yukarda bahsedilen
ayak problemlerinin oluşmaması ve diğer sağlık sorunları ile karşılaşmamak için
ortez kullanımı için çocuk ve erişkinler mutlaka
uyarılmalı ve uygun ortez seçimi sağlanmalıdır.
YASAL UYARI
Manisa Ortopedi Medikal, web
sitesi içeriği ve uygulamaları, sadece bilgilendirme amaçlı olup, herhangi bir
şekilde tıbbi öneri verme veya herhangi bir hekim-hasta sağlama amacı ile
oluşturulmamıştır.
Buradaki bilginin hekim muayenesi
ve hekim konsultasyonu sonucu sağlanan bilgi ile
kıyaslanamayacağını hatırlayınız.