DİYABETTE AYAK YARALARI VE AYAK BAKIMI
Diyabetlilerde yıllar içinde dikkat edilmesi gereken önemli bir
konu ayak bakımıdır. Çeşitli nedenlerden dolayı diyabetlinin ayaklarına özel
itina göstermesi gerekmektedir. Bunlardan ayak ve bacak damarlarındaki daralma
ve benzeri dolaşım bozuklukları, önemlidir. Diyabet, yaşlanma, sigara içimi
gibi nedenlerle bacak damarlarında sertleşme, kireçlenme ve dolaşım bozuklukluğu ortaya çıkmaktadır.
Diğer yandan tedavisiz ve kontrolsüz diyabette bacak ve
ayaklardaki sinirlerin işlevleri bozulmakta, ağrı, sıcaklık ve dokunma hissinde
azalma olabilmektedir (nöropati). Böylece ayaklardaki
yaralanmalar hissedilmemekte, fark edilememekte olaya, enfeksiyon
(iltihap) eklenmekte ve fark edildiğinde tedavisi zor olmaktadır.
Unutulmaması gereken nokta; vücudun ağırlığını taşıyan ve en çok
baskı altında kalan organlardan biri olan ayakların, yaralanmalara en açık
organ olduğudur.
Bahsettiğimiz bu risk faktörleri, hastalıkla uzun süre beraber
yaşayan ve kan şekeri kontrolü iyi olmayan hastalarda daha sık görülmektedir.
Nöropati ile ayak yaraları nasıl oluşur?
Ayaklara batabilen çivi,
iğne gibi yabancı cisimlerin ağrısı hissedilmez, iltihaplara zemin hazırlar.
Çoraplardaki kıvrımlar, ayakkabı yaralamaları (vuruklar) ayakkabı
içinde unutulmuş küçük kum ve v.b. maddeler, ayaklarda tahriş ve küçük
yaralanmalara neden olabilmekte ancak bunların ağrısı hissedilmediğinden olay
ilerlemektedir.
Ayaklarının üşüdüğünden yakınan ve ısınmak için ayaklarını soba ve
kalorifere yaklaştıran diyabetlide yanık ortaya çıkabilmektedir.
Tırnak batmaları ağrı vermediğinden olaya enfeksiyon
eklenmesi ve ayağın şişmesi ile hasta olayın farkına varmaktadır.
Ayak sorunlarının büyük çoğunluğu, uygun olmayan ve yetersiz ayak
bakımı ve ayakkabı sorunları ile ortaya çıkmaktadır. Tırnakların yanlış
kesilmesi, tırnak batması, nasırlar, ayaklarda kesik, ayakkabı vurmaları,
yanıklar, parmak aralarındaki mantarlar en sık rastlanan ayak yarası oluşma
nedenleridir.
Hangi ayak tehlike altındadır?
Ayaklarınız kuruyorsa
Parmak aralarında mantar varsa
Ayaklarınızda kabarcıklar, su toplamaları oluyorsa
Ayaklarda nasır varsa
Ayaklarda üşüme, duymada, dokunmada hissizlik varsa
Sigara içiliyorsa
Tırnaklar kalınlaşma, şekil değişimi veya içe kıvrılma varsa
Bu kadar dramatik sonuçları olabilen ayak
sorunları nasıl önlenebilir?
Doktorunuza gittiğinizde ayaklarınızı
muayene ettirmeli, nöropati, dolaşım bozukluğu olup
olmadığını öğrenmelisiniz. Doktorunuz bu konuda size yardımcı olacaktır.
Ayaklarınızın günlük bakımını ihmal etmemelisiniz.
Günlük bakım için aşağıdakileri uygulayın;
Hergün ayaklarınızı ılık (suyun sıcaklığını
dirseğinizle kontrol edin) su ile ve sabunla yıkayın. Yumuşak, temiz bir havlu
ile iyice kurulayın. Ayaklarınız kuruyorsa nemlendirici bir krem kullanın. Ayak
tabanınızı bir ayna yardımı ile muayene edin. Su toplamaları varsa bunlara
dokunmayın.
Tırnaklarınızı törpü ile kısaltın ve düz
olarak kesin. Tırnaklarınız içe kıvrılıyorsa doktorunuza gösterin.
Nasır varsa bunları jiletle kesmeyin.
Banyoda yumuşattıktan sonra yavaş ve nazikçe ponza taşı kullanabilirsiniz.
Çıplak ayakla dolaşmayın
Ayaklarınız üşüyorsa yün çorap giyin.
Elektrikli battaniye, kaynar su torbası, buyot, seyyar ısıtıcı ile ayağınızı
ısıtmayı denemeyin.
Ayakkabınız yumuşak, orta büyüklükte
topuk yüksekliği olan, sıkmayan gevşek de olmayan bir ayakkabı olmalı,
ayağınızı terletmemelidir. İlk aldığınızda ayakkabınızı günde en fazla 2 saat
giyin. Ayakkabınızı giymeden önce (çivi, taş, kum parçaları, diğer yabancı
cisim yönünden) içini elinizle kontrol edin.
Ayak yaralanmaları varsa ne yapılmalıdır?
İlk yapılacak olan dinlenmek ve yürümemektir. Ayak yarası baskı
altında kaldığında iyileşmemektedir. Bunun yanında tendürdiyot,
mersol, oksijen gibi maddeler ve merhemler kesinlikle
doktorunuzun kontrolü ve önerisi olmadan kullanılmamalıdır. Bir gün bile
gecikmeden doktora müracaat edilmelidir.
YASAL UYARI
Manisa Ortopedi Medikal, web
sitesi içeriği ve uygulamaları, sadece bilgilendirme amaçlı olup, herhangi bir
şekilde tıbbi öneri verme veya herhangi bir hekim-hasta sağlama amacı ile
oluşturulmamıştır.
Buradaki bilginin hekim muayenesi
ve hekim konsultasyonu sonucu sağlanan bilgi ile
kıyaslanamayacağını hatırlayınız.